Huỳnh Ngọc Nga
(Viết thay cho con trai Muscarello Giuseppe Tâm)

Đặt chân lên thành phố Saigon lần thứ hai nầy cùng má tôi sau mười năm cách biệt, chàng trai với hai gịng máu Ư-Việt trong tôi không hiểu ḿnh đang là người t́m về nguồn cội hay chỉ là một khách du hành Âu châu b́nh dị. Hôm nay chúng tôi đến tiệm cơm chay Bồ Đề ở đường Phạm Ngũ Lăo để dùng cơm trưa. Một người đàn bà tàn tật cụt nửa chân, bà đang dùng hai đầu gối di động trên nửa đôi chân c̣n lại, lê lết khắp từ bàn này đến bàn khác để bán những tập lưu ảnh cảnh đẹp Việt Nam cho khách ăn trong các tiệm quán.

Tôi chợt ngó sang trước tiệm đối diện khoảng cách không xa bên kia đường có một tiệm bán thức ăn Ư. Má tôi nh́n tôi và nhận ra liền sự thèm muốn món ăn thường nhật trong tôi, người bảo tôi cứ tự nhiên. Tôi đứng dậy sang bên tiệm bên kia và chọn một bàn gần bàn của một nhóm người Đức. 

Người đàn bà tàn tật cụt chân đang tiến vào tiệm và dừng chân nơi bàn của những người khách Đức. Họ không ngước nh́n bà, cứ như sự hiện diện của bà chẳng có ǵ dù bà đang ch́a ra một cọc bưu ảnh để mời họ mua. Bà cứ đứng đó chờ, có lẽ sự kiên nhẫn của bà làm họ bực bội nên một người trong bọn móc bóp rút ra tờ bạc mười ngàn đồng rồi ném lên bàn về phía bà mà không cần nh́n bà dù chỉ một ngước mắt để chọn bưu ảnh, họ muốn ngầm bảo với bà rằng tiền đó, bà hảy đi đi, họ không cần mua. Tôi cũng ngỡ là bà sẽ nhận tiền và bước đi, nhưng ngạc nhiên làm sao, bà cất tiếng rỏ ràng, tiếng Việt với những từ ngữ mà tôi dễ dàng hiểu được:

- Tôi bán bưu ảnh chứ không ăn xin. Nếu không mua, các ông hăy cất tiền của các ông đi, tôi không nhận.

Những ông khách da trắng đó thấy bà đẩy tiền trả lại, họ b́nh thản cất tiền vào, không màng nh́n đến bà nữa. Người đàn bà tàn tật khập khểnh trên đôi đầu gối lặng lẽ bước ra khỏi tiệm và đi về đầu ngơ. Ḷng tự trọng của bà làm tôi xúc cảm.

Một tuần lễ trôi qua, trong một buổi chiều mưa đi bộ về khách sạn cùng má tôi với chỉ một cây dù. Tôi để dù cho má tôi che, c̣n tôi đi trước cho mau về đến nơi. Ngang qua khúc quẹo đường Bùi Viện tôi chợt dừng lại v́ tôi vừa thấy người đàn bà tật nguyền hôm nào. Bà đang lê đôi gối trước cửa một tiệm ăn, không dù che cũng chẳng phủ áo mưa. Tôi nh́n bà và như nghĩ ra được điều ǵ, tôi chạy ngược về phía má tôi xin mượn cây dù rồi chạy nhanh về phía người đàn bà tàn tật, bà vẫn c̣n đúng đó, ướt sủng, co ro. Tôi đến bên bà, đưa chiếc dù tận tay và nói mau:

- Chiếc dù nầy của bà đó, bà che cho bớt lạnh.

Người đàn bà khốn khổ nh́n tôi ngơ ngác, và như chợt hiểu ra, bà cầm dù và cám ơn. Tôi sung sướng thấy bà không từ chối như đă từ chối những tờ giấy bạc miệt khinh của những khách da trắng hôm nào. Tôi và má tôi cùng bước dưới mưa, nhưng tôi nghe ḷng ấm áp làm sao. Tôi không nghĩ  ḿnh là một du khách t́m thăm xứ lạ nữa. Những giọt nước trong cơn mưa chiều đang tưới mát hồn tôi để tôi nghe nữa gịng máu Việt đang luân lưu đưa tôi trở lại nguồn bằng một chuyến hồi hương về thăm quê mẹ.