Tôi từ Altanta lái xe hơn 6 giờ đến Bayou La Batre ngày 12/7/2008. Bayou có ǵ lạ mà tôi phải đến? Nếu nói đầy đủ tên địa danh, đó là Bayou La Batre, một làng chài Việt Nam ở thành phố Mobile thuộc tiểu bang Alabama. Một làng chài với cuộc sống sinh hoạt trầm lặng thường ngày, bỗng dưng xảy ra một sự kiện hết sức đau thương bàng hoàng gây chấn động không những trong cộng đồng người Việt mà c̣n cả đến người Mỹ. Một người đàn ông thú nhận với cảnh sát sau khi căi vă với vợ đă lái xe tới chiếc cầu cao khoảng 80 feet để quăng 4 đứa con xuống nước.

Chắc hẳn thời điểm tôi đến, mọi sự bàn luận đều đă ch́m lắng, có chăng chỉ được nhắc sơ qua ở phần dẫn nhập của tôi cho buổi hội thảo, huấn luyện với chủ đề Giải Quyết Bất Ḥa Giữa Vợ Chồng trong chương tŕnh Hôn Nhân & Mái Ấm Gia Đ́nh của UBCNVB được tổ chức tại Văn Pḥng Chi Nhánh BPSOS Bayou La Batre. Dù đă được thông báo rộng răi dưới các h́nh thức như phát thanh, gởi flyer, mời gọi, v.v. trước cả 3 tuần, nhưng chỉ hơn 20 người tham dự (có 4 cặp vợ chồng) do đặc thù công ăn việc làm tại địa phương. Hai nghề chính cho người chủ gia đ́nh là ra khơi đánh bắt hải sản, hơn tuần mới về, và hàn sắt, chủ yếu làm ban đêm. Và chính đặc thù nghề nghiệp nầy, có lẽ ảnh hưởng không ít đến sinh hoạt giữa vợ chồng, giữa cha mẹ và con cái. Điều nầy được chứng minh qua những tâm t́nh phát biểu của những tham dự viên trong buổi hội thảo hay bộc bạch riêng tư với tôi như vợ chồng ít đối thoại hàn huyên với nhau. Đối thoại giữa vợ chồng không phải là những trao đổi có tính cách công việc như dặn ḍ, nhắc nhở làm việc nầy việc kia mà thực sự là những lúc vợ chồng chia sẻ tâm t́nh, nói cho nhau biết những cảm nghĩ, cảm xúc, những khắc khoải, ưu tư để có thể thông cảm, nâng đỡ nhau trong đời sống các mặt.

Dù đây là buổi hội thảo, huấn luyện lần đầu tiên của chương tŕnh HN & MAGĐ thuộc UBCNVB tại Bayou La Batre, nhưng không khí rất là vui vẻ, cởi mở, đóng góp sôi nổi và không thiếu những nụ cười gịn giă, đắc ư. Dù thời gian gần hai tiếng đồng hồ trong một buổi chiều nắng gắt mà máy lạnh mới sửa kịp thời chưa đủ tươi mát, nhưng khi đă kết thúc, các tham dự viên vẫn c̣n ngồi bàn tán sôi nổi cho đến khi bị hối thúc ra bàn dự tiệc nhẹ mới chịu thôi, và c̣n tḥng thêm vài ư kiến tiếc quá hôm nay thiếu vắng bà xă hoặc ông xă. Trước khi ra về, tham dự viên c̣n được trao tặng gift cards do ghi danh sớm nhất hay đóng góp ư kiến thật hữu ích.

Đến 9 giờ tối, mọi ngươi về hết chỉ c̣n lại tôi với Anh Lê Minh (Trưởng Văn Pḥng Chi Nhánh), chị Kiều Liên Liên (nhân viên Văn Pḥng), một cặp vợ chồng và mấy cháu nhỏ đang chạy nhảy vui chơi. Tôi buột miệng hỏi: "Sao khuya vậy mà c̣n mấy cháu nhỏ ở đây". Hai ba người chỉ tay về 4 cháu nhỏ trong 7, 8 đứa và nói: "Cha mẹ chúng bỏ mặc chúng, ham mê cờ bạc chả chăm lo ǵ cả. Ṣng bài, casino, cách đây 45 phút, c̣n ở đây có 3, 4 máy đánh bài. Làm được bao nhiêu đều lao vào đỏ đen, để con cái đi lang thang từ góc phố nầy qua góc phố nọ. Có người thấy tội nghiệp, cho chút ǵ để ăn. Bốn cháu bé đó thường xuyên đến Văn Pḥng chơi banh bàn, máy điện toán, nếu cha mẹ không đến chở về th́ cũng có người đưa về nhà".

Ngủ lại một đêm, sáng hôm sau về Atlanta. Trên đường đi, qua từng dặm đường là từng ư nghĩ chợt đến. Hôm qua ngồi lái 6 tiếng, nay cũng vậy, tuy rêm ḿnh nhưng thấy buổi hội thảo, huấn luyện có kết quả, thấy vui trong ḷng, nhưng chưa trọn vẹn v́ h́nh ảnh 4 cháu bé không được cha mẹ chăm lo cứ xoay vờn măi trong đầu, nếu đúng như lời kể. Bốn cháu bé nầy, nếu c̣n ở quê hương Việt Nam có thể đi dạo bán vé số hàng ngày, hay ngồi ăn xin trên vỉa hè, hoặc lui cui bới t́m trong đống rác mà tôi thấy những h́nh ảnh đó qua báo chí, chả nhẽ bây giờ được sinh sống trong một đất nước văn minh, phát triển, cũng vậy đó sao? Nếu 4 cháu bé kia bị người cha quăng vào biển trời bao la phải chết mất, th́ 4 cháu nhỏ nầy cũng bị cha mẹ quăng vào biển đời thênh thang, không những mang lại di hại cho bản thân các cháu mà c̣n cả đến cho gia đ́nh và xă hội.

Tôi nghĩ sẽ trở lại Bayou lần nữa, nhưng chưa định thời gian nào th́ nhận được điện thoại của Anh Lê Minh, chị Kiều Liên cho biết: ông bà, anh chị em rất thích thú chương tŕnh vừa qua, lần tới có nhiều cặp vợ chồng hơn.

Văn Pḥng đă đón nhận nhiều ư kiến, lên kế hoạch tổ chức lần nữa, và mời tôi đến nữa. Mong rằng kết quả sẽ được nhân rộng hơn, và đặc biệt thấy lại 4 cháu nhỏ được cộng đồng giúp đỡ các mặt, được cha mẹ tận tâm chăm sóc, được học hành như biết bao em khác. Biết đâu 20, 30 năm sau, Bayou cũng lại có một tin chấn động trong cộng đồng người Việt cũng như người Mỹ, đó là một hay hai trong bốn cháu bé đă thành danh nên người hay có những công tŕnh, sáng kiến, phát minh về khoa học kỹ thuật nổi bật, xuất sắc để đời.

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]