Đạo đức cần thiết để xây dựng niềm tin. Niềm tin ấy giúp con người tập hợp được với nhau thành tổ chức để cùng giải quyết các vấn đề xă hội, tương thân tương trợ, tranh đấu cho một lư tưởng chung, hay ảnh hưởng chính sách. Tất cả những tập hợp tự nhiên và tự do ấy được gọi là xă hội dân sự. Có chính đảng, có tuyển cử mà thiếu xă hội dân sự th́ đó là chế độ tập đoàn sứ quân chứ không phải dân chủ.
Đối xử với nhau thiếu đạo đức, th́ niềm tin suy giảm rồi tan biến; người ta đến với nhau qua những tính toán cơ hội, để rồi không sớm th́ chầy sẽ gấu ó và thanh trừng lẫn nhau. Xă hội ấy chỉ có tan mà không có hợp, chỉ có cấu kết chứ không có đoàn kết.
Điều này rất rơ khi so sánh miền Nam trước và sau ngày bị nhuộm đỏ.
Trước, dù cuộc chiến khốc liệt, con người vẫn tin nhau và t́m đến với nhau; trẻ nhỏ đă học công dân giáo dục; t́nh láng giềng nồng ấm, sâu đậm; tinh thần tương thân tương trợ phát triển và phổ cập; các tổ chức và hội đoàn ra đời và sinh hoạt nhộn nhịp. Vốn xă hội – những sợi dây vô h́nh bện con người lại với nhau – chằng chịt và phong phú.
Sau, v́ muốn độc quyền thống trị, chế độ cầm quyền không muốn người dân tập hợp lại thành sức mạnh nên đă phá huỷ niềm tin giữa người và người, reo rắc sự nghi kỵ và thù hận từ thành phố đến thôn làng, từ gia đ́nh đến tôn giáo. Không ai c̣n dám tin ai: hàng xóm ŕnh rập nhau, đồng nghiệp tố giác nhau; cha không tin con, vợ không tin chồng; nhất cử nhất động ai ai cũng phải suy tính, dè chừng kẻo mang hoạ. Vốn xă hội của đất nước trở nên xơ xác, cạn kiệt, muốn gầy dựng lại sẽ phải mất nhiều thế hệ. Đó là tội nặng nhất của Đảng Cộng Sản Việt Nam đối với dân tộc.
Điều đáng tiếc là có những tổ chức chống cộng cũng đang tiêu huỷ vốn xă hội trong cộng đồng người Việt hải ngoại cũng như trong ḷng dân tộc. V́ lợi nhỏ trước mắt, v́ háo thắng hay háo danh, họ không nh́n xa để lường được hậu quả lâu dài cho đại cuộc. Họ hành xử thiếu minh bạch, thông tin sai lạc cho đồng bào, trục lợi ḷng tin của thành viên, khuynh loát các tổ chức khác với họ. Họ cho rằng tiểu xảo là tài trí, thủ đoạn là khôn ngoan.
Đối với họ bất luận con đường nào cũng đều chấp nhận được miễn sao đạt mục đích nào đó mà họ ngộ nhận là dân chủ—dân chủ không phải là mục đích, hiểu theo nghĩa tĩnh của điểm đến, mà là một hành tŕnh miên viễn được định tính bởi cung cách hành xử của các thành viên và cơ cấu trong xă hội. Trong sự hăm hở đạt cho kỳ được mục đích nào đó, đi đến đâu họ tiêu thổ và chặt cầu đến đó mà không biết rằng dân chủ chính là con đường mà họ đang phá huỷ.
Đạo đức rất quan trọng. Quan trọng để tái lập niềm tin, để con người đến được với nhau, để vun bồi vốn xă hội, và để phát triển xă hội dân sự làm nền tảng cho nền dân chủ sau này.
Đă đến lúc mọi người trong chúng ta cần dứt khoát đ̣i hỏi đạo đức nơi những người, những tổ chức, những đảng phái tự nhận là tranh đấu cho dân chủ.
[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]
Mạch Sống Online
