Về Tự Do Tôn Giáo Ở Việt Nam

Tại buổi điều trần cuối cùng trước khi Hạ Viện Hoa Kỳ bãi khoá, Ông Bùi Thiện Huệ, tín đồ Phật Giáo Hoà Hảo vừa đến Hoa Kỳ trong một chương trình tị nạn đặc biệt, kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ tiếp tục áp lực để Việt Nam thực sự tôn trọng tự do tín ngưỡng.

Bà Ngô Thị Hiền, Chủ Tịch UB Tự Do Tôn Giáo Cho Việt Nam, Dân Biểu Smith và Ông Huệ tại buổi điều trần, 21 tháng 12, 2006.

Buổi điều trần, dưới quyền chủ toạ của Dân Biểu Christopher Smith, có mục đích đặt câu hỏi với Bộ Ngoại Giao về bản phúc trình hàng năm về tự do tôn giáo quốc tế. Trong bản phúc trình này, Bộ Ngoại Giao đặt Uzbekistan vào danh sách “quốc gia đặc biệt quan tâm” và rút Việt Nam ra khỏi danh sách này.

Đại diện Bộ Ngoại Giao, Tiến Sĩ Stephen Liston, Phụ Tá cho Đại Sứ John Hanford của Ban Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, cho biết rằng Việt Nam đã có những thay đổi đáng kể trong năm qua và do đó không còn nằm trong định nghĩa đáng quan tâm của đạo luật tự do tôn giáo quốc tế.

“Tuy nhiên, chắc chắn còn công việc quan trọng phải làm để thúc đẩy tự do tôn giáo ở Việt Nam,” Ông nói.

Bà Felice Gaer, Chủ Tịch Uỷ Hội Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế, bày tỏ nỗi thất vọng về việc rút tên Việt Nam ra khỏi danh sách. Uỷ Hội, do Quốc Hội thành lập và đóng vai trò cố vấn cho Tổng Thống, trong một lá thư gởi Ngoại Trưởng Rice đề nghị tiếp tục duy trì Việt Nam trong danh sách các quốc gia đặc biệt quan tâm.

“Mặc dù Việt Nam đã có những bước tiến tích cực nhằm giải toả các mối quan tâm về tự do tôn giáo, Uỷ Hội kết luận rằng họ chưa hoàn toàn tôn trọng giao ước tháng 5, 2005.”

Tháng 5, 2005 Việt Nam đồng ý với lộ trình do Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đưa ra nhằm cải thiện tình trạng thiếu tự do tôn giáo. Lộ trình này có những chuẩn mực đo lường rõ rệt, như ban hành luật bảo vệ tự do tôn giáo, giáo dục cán bộ các cấp về luật mới và truy tố những kẻ vi phạm, thả hết tù tôn giáo, thừa nhận các hội thánh tư nhân, công nhận Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất…

DB Smith cũng bày tỏ mối quan tâm. Cách đây đúng một năm, DB Smith viếng thăm Việt Nam và tiếp xúc với 60 cá nhân hoạt động và lãnh đạo tôn giáo trong 12 buổi họp khác nhau.

“Tại một trong số buổi họp này tôi đã gặp Cha Lý và Cha Lợi… Dựa vào buổi họp này cũng như các buối họp khác, tôi hoàn toàn được thuyết phục rằng chỉ định Việt Nam là quốc gia đặc biệt quan tâm là điều đúng. Khó có thể tin được rằng chỉ trong một năm mà tình hình ở Việt Nam thay đổi đủ để được rút ra khỏi danh sách này.”

Ông Bùi Thiện Huệ, mới đến Hoa Kỳ ngày 8 tháng 9, bày tỏ rằng ông không biết tại sao Hoa Kỳ lại rút Việt Nam ra khỏi danh sách các quốc gia đặc biệt quan tâm.

“Nhưng tôi là nhân chứng sống cho thực tế không thể chối cãi rằng vẫn còn đàn áp tôn giáo ở Việt Nam.”

Năm 1993, Ông Huệ cùng với một số đồng đạo đứng lên chống lại việc chính quyền bôi bẩn Đức Thầy Huỳnh Phú Sổ qua quyển sách Dòng Sông Thơ Ấu. Nhóm của ông sau đó chuyển sang đòi hỏi tự do tôn giáo. Trước sức ép của quần chúng lẫn quốc tế, chính quyền Hà Nội thừa nhận Phật Giáo Hoà Hoả như một tôn giáo chính thức nhưng thành lập ban trị sự ma do đảng viên Cộng Sản nắm giữ.

Đầu năm 1999 Ông Huệ bị quản chế hành chánh theo Nghị Quyết 31/CP. Tháng 4 2001, Ông Huệ chạy thoát sang Cambốt và đến trụ sở Cao Uỷ Tị Nạn Liên Hiệp Quốc ở Nam Vang xin tị nạn. Trước sự đe doạ của cảnh sát Cambốt, ông cùng 6 người Thượng, nạn nhân của sự càn quét ở Tây Nguyên, chạy về tỉnh Mondonkiri ở Đông Bắc Cambốt. Tháng 7, cảnh sát Cambốt cưỡng bức hồi hương cả nhóm này và giao họ cho công an biên phòng Tỉnh Đắc Lắc. Ông Huệ bị xử 36 tháng tù về tội không tuân hành lệnh quản chế và bị giam tại Xuân Lộc, Đồng Nai.

Sau khi mãn án, Ông Huệ lại kết hợp với các đồng đạo để tiếp tục đấu tranh.
Qua sự dàn xếp của Uỷ Ban Tự Do Tôn Giáo Cho Việt Nam và Ban Trị Sự Phật Giáo Hoà Hảo.

Mạch Sống Số 55, tháng 2, 2007