Bất Vụ Lợi

TS. Nguyễn Đình Thắng

Vốn xã hội là chất keo sơn gắn bó các thành viên của một tập thể lại với nhau. Cộng đồng hay xã hội nào có vốn xã hội phong phú thì thành viên được hưởng nhiều phúc lợi về vật chất lẫn tinh thần. Còn trong những cộng đồng nghèo vốn xã hội thì người dân bị cô lập và thiệt thòi.

Vốn xã hội được cấu tạo bởi các mối quan hệ xã hội, các tổ chức xã hội, và ý thức xã hội của người dân. Bởi vậy, một trong các chỉ số quan trọng cho vốn xã hội của một cộng đồng là số lượng các hội đoàn tôn giáo và quần chúng trong cộng đồng ấy.

Ở Hoa Kỳ cứ 200 người dân lại có một hội đoàn tôn giáo hay quần chúng. Con số này chỉ tính các hội đoàn có quy chế pháp lý chứ không kể các nhóm thân hữu, tương trợ, hay khu xóm không chính thức. Tính theo tỉ lệ trên, cộng đồng chúng ta lẽ ra phải có 7.500 tổ chức bất vụ lợi chính thức hoạt động.

Hiện nay, chúng ta chưa có được con số phong phú như vậy. Sau trên ba mươi năm định cư tại quốc gia này, cộng đồng chúng ta còn thiếu tổ chức và do đó chưa đủ sức để tự bảo vệ quyền lợi cho chính mình hay để đóng góp đáng kể cho xã hội Hoa Kỳ. Bởi vậy đồng bào của chúng ta chịu nhiều thiệt thòi về quyền lợi, không có tiếng nói, vẫn sinh hoạt bên lề của xã hội chính mạch, và chưa đạt được vị thế để hợp tác hay cạnh tranh với các cộng đồng sắc dân khác.

Để thay đổi tình trạng này, từ năm 1998 Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển khởi xướng một nỗ lực dài hạn nhằm xây dựng thực lực cho cộng đồng bằng cách khuyến khích và tạo phương tiện để ngày càng thêm các hội đoàn ra đời và phát huy năng lực.

Nỗ lực này gồm ba giai đoạn.

Thứ nhất, UBCNVB giúp tập hợp các thành viên trong cộng đồng lại thành các nhóm như nhóm cao niên, nhóm HO, nhóm phụ nữ, nhóm con lai… Qua các buổi sinh hoạt định kỳ, thành viên của các nhóm này giữ liên lạc, trao đổi thông tin, và đỡ đần lẫn nhau khi hữu sự. Sau một thời gian, các nhóm đã vững vàng sẽ đuợc UBCNVB giúp trở thành hội đoàn có quy chế pháp lý.

Trong giai đoạn hai, UBCNVB giúp những hội đoàn đã có quy chế pháp lýï phát triển về năng lực để có thể tồn tại lâu dài thay vì chỉ hoạt động một thời gian ngắn rồi ngưng. Sự giúp đỡ của UBCNVB bao gồm cấp ngân khoản, giúp xin ngân khoản, huấn luyện kỹ năng tổ chức, và cố vấn trong mọi lãnh vực quản trị và điều hành. UBCNVB đã cô đọng kinh nghiệm và kết quả nghiên cứu trong nhiều năm thành các công thức và nguyên tắc đơn giản dễ cho các hội đoàn này áp dụng.

Sau cùng, UBCNVB bắc nhịp cầu để các hội đoàn Việt hợp tác với nhau cũng như hợp tác với các tổ chức của cộng đồng bản xứ hay thuộc các sắc dân khác. Sau bước cuối cùng này, các hội đoàn Việt sẽ đủ năng lực để tự mình duy trì chương trình phục vụ xã hội và ngày một phát triển tầm hoạt động. Trong quá trình phát triển ấy, các hội đoàn này lại sẽ truyền đạt kinh nghiệm và giúp cho những nhóm nhỏ hơn phát triển theo công thức kể trên, như vết dầu loang.

Để đẩy mạnh và nhanh các kế hoạch phát triển cộng đồng, bắt đầu từ số Mạch Sống sau chúng tôi sẽ chuyển nội dung của các buổi huấn luyện thành những bài viết hướng dẫn phổ cập đến mọi độc giả. Chúng tôi cũng sẽ đưa các bài viết này vào trang mạng (bpsos.org) để bất kỳ ai muốn tìm hiểu đều có thể tiếp cận được. Và cuối tháng 5 sang năm chúng tôi sẽ tổ chức một hội nghị toàn quốc mở rộng cho tất cả những ai muốn tìm hiểu về cách thức thành lập, điều hành, và phát triển một tổ chức bất vụ lợi.

Mạch Sống Số 53, tháng 11, 2006