Tràm Cà Mau

Thỉnh thoảng, lúc mười hai giờ đêm, khi công trường xây bệnh xá cho đảo tị nạn Pulau Bidong ngưng việc, chúng tôi đốt một đống lửa lớn, ngồi quanh kể chuyện quê hương, hát ḥ đàn địch, cho đến khi không c̣n ai thức nổi nữa mới ra về đi ngủ. Đêm nay anh Nam kể một đoạn đời của anh:

“Khi chuẩn bị cho chuyến vượt biên đă kỹ càng, chúng tôi sẵn sàng ra đi. Dầu chạy máy cũng chôn dấu được nhiều hơn số cần dùng v́ sợ thất lạc và hao hụt. Chỉ chờ thời tiết tốt là đón người, khởi hành. Bạn tôi không tin vào thiêng liêng, nhưng cũng nấu xôi, gà cúng để xin thánh thần phù hộ cho phút cuối đừng có ǵ xui xẻo xảy ra. Tôi cũng không tin, nhưng không dám chế giễu hoặc nói đùa. Chứ thánh thần nào mà ăn hối lộ xôi, gà? Thánh thần có thương th́ chẳng cần hối lộ ǵ cả.

Sau buổi cúng, không biết v́ rau ráng không sạch, hay v́ thịt gà để nguội bụi bặm, đêm đó tôi đau bụng tháo dạ đi cầu. Tôi lần ṃ ra nhánh cây bổ vắt trên con kinh mà thả xuống lơm bơm, làm lũ cá vấy nước dành ăn kêu soàn soạt. Khuya không trăng, không sao, trời lành lạnh, tôi mồi thuốc hút làm đóm lửa bập bùng. Bỗng tôi nghe nhiều tiếng chân đi trên bờ, và nhiều tiếng th́ thầm; tôi tưởng là du kích đi tuần ban đêm. Nhưng không phải, họ là đám người vượt biên đang trên đường đi đến điểm hẹn xuống thuyền. Họ thấy đóm thuốc liền kêu tôi tụt xuống cây, và bắt tôi đi theo luôn v́ sợ bại lộ bí mật. Tôi năn nỉ, xin cho lui, hứa sẽ im lặng, v́ tôi cũng c̣n nhiều việc chưa xong, không thể ra đi được. Họ không c̣n nhiều th́ giờ để suy nghĩ, bắt tôi phải đi theo. Tôi nói cho họ biết, thời tiết lúc này chưa thuận tiện để ra khơi, tôi biết rơ v́ có theo dơi tin tức khí tượng. Họ thấy tôi cù nhầy lôi thôi quá, có người hăm: “Cho nó một phảng, xô xuống kinh khỏi bận trí.” Tôi sợ, và im miệng, họ trói tay tôi đem đi. Thật là khôi hài; khi tôi muốn đi, th́ không được, và c̣n phải tốn nhiều vàng bạc may ra mới chịu cho tham gia. Bây giờ tôi chưa muốn đi, th́ bị bắt theo. Tôi tiếc công chuẩn bị và tổ chức bấy lâu cho chuyến đi sắp đến, nhất là trách nhiệm với những người mà tôi đă hứa hẹn đem họ đi. Tôi là người chủ chốt, thiếu tôi th́ không biết chuyến đi có c̣n chu đáo, tốt đẹp như dự định không, nhưng chuyện vượt biên là may rủi không chừng. Có khi thật chu đáo, th́ thất bại, có khi tổ chức đơn sơ lộ liễu, th́ lại thành công. Bị bắt đi theo nhóm này là một chuyện may mắn hy hữu cho tôi nếu chuyến đi thành công. C̣n thời tiết không tốt, th́ tôi không ngại. Băo bùng đâu có đáng kể. Tôi bị xô lên thuyền lớn với đôi tay bị trói và nằm yên trong khoang. Nếu bị công an bắt, chắc t́nh trạng bị trói cũng chẳng giúp được ǵ cho tôi, v́ Cộng Sản không bao giờ xét đến trường hợp cá biệt. Cứ trên tàu vượt biên là đi vượt biên, không lôi thôi ǵ cả. Nếu khai là bị bắt buộc đi, chúng c̣n không tin, thêm nghi ngờ, và không chừng án lại thêm nặng, hoặc không giải quyết được, cứ để cho dây dưa măi, không có ngày về.

Chưa bốc hết người th́ bị bại lộ, thuyền phải rời bến và bỏ chạy. Nhiều gia đ́nh thất lạc nhau, kêu khóc om ṣm. Thuyền xả hết tốc lực, chạy dọc sông, thoát ra cửa biển. Trạm gác bên bờ bắn súng kêu vào để xét, thuyền cũng bỏ chạy luôn. Thuyền nhẹ chạy băng băng. Đạn bắn theo như mưa rào. Không hiểu v́ đâu, chúng không cho thuyền đuổi theo. Có lẽ chúng tôi gặp may mắn.

Thuyền chạy thẳng ra biển khơi về hướng đông, đáng ra phải xuôi về phía nam, cần thoát hiểm trước đă. Sống dồn cao ngất. Đúng là biển đang động. Băo tố đang cuồng nộ đâu đó trên vùng biển đông nam Thái B́nh Dương. Thuyền lắc lư vật vờ trên ngọn sóng. Những người yếu sức đều nằm mẹp, nôn thốc nôn tháo ra nước xanh, nước vàng. Thuyền nồng nặc mùi hôi hám. Sau khi thoát lưới công an, bà con hoàn hồn, kiểm điểm lại mới biết chủ tàu và gia đ́nh chưa đến kịp, bị bỏ lại đằng sau. Chỉ có người con trưởng của chủ tàu, v́ phải lái thuyền đáp bến, nên chỉ đi được một ḿnh, vợ con anh cũng chưa đến kịp. Nhiều người khác cũng đồng hoàn cảnh. Trên thuyền chia làm hai phe, một nhóm đ̣i quay về, nhóm khác, gồm các sĩ quan cải tạo, nhất quyết ra đi. V́ vậy, nên thuyền chạy lui chạy tới măi trên một quăng đường. Khi nhóm quân nhân lái, th́ thuyền đi về phía Nam Dương; khi nhóm của con chủ thuyền lái, th́ bí mật quay về.

Biển vẫn điên cuồng gầm thét dữ dội. Nhiều lúc thuyền bị đưa lên cao, tưởng như lơ lững giữa thinh không, rồi ném mạnh xuống kêu răng rắc, như thân ván uốn ḿnh bể nát. Bà con nào c̣n chút tỉnh táo th́ cầu nguyện liên hồi. Cộng thêm với cái sợ băo tố, nhóm lạc vợ, lạc chồng, lạc con có thêm nhiều lư do để đ̣i quay về. Tôi đă được cởi trói, và đứng theo phe ra đi, v́ quay lại là nắm chắc phần đi tù. Hai phe tranh chấp dữ dội, có khi gần như sắp xô xát. Tôi linh cảm sẽ gặp khó khăn, kiếm một cái b́nh nhựa làm phao, kiếm dây cột chắc lên người. Một người giễu tôi là liệu với cái phao đó, tôi bơi được qua biển? Tôi thoái thác là nếu có bị sóng đánh rơi ra khỏi thuyền, th́ cũng không đến nỗi chết đuối ngay. Cuộc tranh chấp của hai phe chấm dứt khi thuyền chết máy, bập bềnh giữa biển khơi. Không ai biết là thuyền đă ở nơi nào trên biển. Người th́ đoán là đă ở trong vịnh Thái Lan, người th́ cho rằng đang ở gần Côn Sơn. Thuyền cứ trôi theo từng đợt sóng dài. Thợ máy cố sửa chữa nhưng anh có vẻ vụng về thiếu kinh nghiệm. Có người bảo đó là thợ máy “dổm”, nghe đâu anh ta chỉ là thợ sửa xe gắn máy loại tài tử. Muốn được đi nên xưng đại là thợ máy.
Một buổi chiều, biển lặng im không một gợn sóng. Không một thoáng gió. Chiếc thuyền nằm im lặng giữa mênh mông. Nhiều người tỉnh lại, bớt say sóng. Họ mừng, có người vừa mừng vừa sợ, mừng v́ biển êm, sợ v́ không có gió th́ thuyền bất động biết bao giờ mới dạt đến bến bờ. Nhưng tôi lo lắng thật sự, không dám nói ra. Trong mắt con ông chủ tàu cũng đầy ánh âu lo. Nh́n quanh bốn bề chân trời chấm xuống biển bao la. Tôi gỡ thêm mấy lưỡi câu và sợi dây cước bọc vào túi quần. Đúng như tôi lo, khi trời sẩm tối, cuồng phong kéo đến, sóng đùa cao ngất, nhồi con thuyền mong manh như chiếc lá. Sóng lên cao như ngọn đồi và tiếng gió hú ghê hồn. Thân thuyền kêu răng rắc, các mối nối long ra, nước ào ào từ đáy thuyền phun lên. Rồi con thuyền bị vỡ toang giữa tiếng sóng gió gào; tiếng kêu con người bị át hẳn.

Tôi tự xem như cuộc đời chấm dứt nơi đây, không có ǵ mà hoảng hốt, không thể nào làm ǵ hơn. Nhưng tôi không buông xuôi, v́ bản năng sinh tồn c̣n mạnh. Tôi ôm chặt lấy mảnh ván thuyền lớn, dù trên lưng tôi c̣n buộc chặt cái phao nhựa. Nhiều lúc bị sóng vùi rất lâu trong nước, tôi rán nín thở, và nhớ thời c̣n bé hay đi tắm sông, lặn đua với bạn bè xuống đáy sâu. Sóng gió thét gào. Có chết cũng thôi, tôi chỉ tiếc chuyến đi đă chuẩn bị kỹ, chờ thời tiết tốt là lên đường, mà bị bắt theo những người này. Họ tổ chức đă kém, mà c̣n không biết ǵ về thời tiết. Tôi chiến đấu nhiều giờ với sóng vùi gió dập. Khi mỏi quá, tôi muốn ngất đi; tấm ván rời khỏi đôi ṿng tay, nhưng cái phao nhựa c̣n buộc chặt trên người. Nhiều lúc tôi mê man, không biết ǵ, có khi trong lúc mơ hồ tôi biết ḿnh đang bồng bềnh trên sóng. Lúc mệt quá, tôi buông xuôi, muốn chết đi cho khỏe. Cơn băo tố kinh hồn kéo dài đến khuya hôm đó.

Rồi gió và sóng lặng rất mau; cuối cùng tôi bị dạt vào một băi cát. Tôi nằm liệt, không cử động được, trí óc mơ hồ và thiếp đi rất lâu cho đến khi trời sáng th́ tỉnh dậy. Vừng thái dương đỏ ối vừa nhô khỏi chân trời ở phương đông. Ánh sáng ban mai vă vào mặt ấm áp. Tôi phải tập cử động từ ngón tay, rồi bàn tay, và tự xoa bóp khắp người, một lúc sau mới có thể chống tay ngồi dậy được. Tôi gắng quan sát chung quanh, không biết ḿnh đang ở đâu, nhưng mơ hồ đoán được là đang ở trên một ḥn đảo. Nếu ở đây cũng có chính quyền Cộng Sản, và bị bắt lại th́ thà chết giữa biển c̣n hơn. Thôi th́ đành liều, nếu có ở tù, th́ cũng sẽ t́m cách vượt ngục, c̣n có cơ hội đi lại nữa. Nghĩ đến đó, tôi thấy ḿnh thêm hăng hái. Tôi ráng lết vào một lùm cây để ẩn nấp. Bắt mấy con dă tràng nhỏ bỏ vào miệng nhai sống, ngon như ăn mỹ vị. Tôi liếm nước mưa đọng trên lá cây, ngọt như nước đường. Tai tôi lắng nghe, t́m xem có tiếng động sinh hoạt của loài người hay không. Chắc cũng có nhiều người dạt vào đây như tôi. Tôi cẩn thận nh́n quanh, rồi đi ṿng theo băi cát, khom người như đi phục kích. Đi chừng một tiếng đồng hồ, th́ tôi bị dốc đá dựng đứng cản đường. Tiếng chim kêu xôn xao trên đỉnh cao. Chưa thấy một dấu tích sinh hoạt nào của con người trên đảo, và tôi chợt lo. Lẽ nào ḿnh trở thành anh chàng Rô Binh Sơn (Robinson Crusoe) sống một ḿnh ngoài hoang đảo như câu chuyện tôi thích thú đọc đi, đọc lại thời thơ ấu.  Anh chàng Rô Binh Sơn c̣n có một số dụng cụ cần thiết, tôi đây th́ chỉ có tấm thân và cái phao nhựa. Cảm thấy đói bụng vô cùng, nhưng không có ǵ ăn. Cá th́ lội tung tăng từng đàn, nhưng với tay không, tôi c̣n chưa nghĩ được cách bắt. Tôi dùng cuội lớn, đập mấy con ṣ dính vào đá tảng, móc thịt ṣ ăn sống. Giá mà có chút chanh, chút muối và chai đế th́ hưởng lạc có thua chi thi sĩ Tản Đà. Tiếng đập của tôi vang dội lên vách đá vọng lại mồn một, làm tôi lo. Khi đă bớt đói th́ tôi đâm lo. Tiếng đập vang sẽ tố cáo tôi hiện diện nơi đây. Tôi đi sâu vào lùm cây, t́m một nơi kín đáo um tùm tạm thời ẩn nấp và nghĩ ngơi.

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]