Đúng Việc Và Đúng Cách
Trong mọi hoạt động, muốn có hiệu quả thì chúng ta phải làm đúng việc và làm việc ấy phải đúng cách. Làm thật hay, thật công phu nhưng sai việc thì chỉ là phí công vô ích. Dù đúng việc, nhưng làm luộm thuộm, sai quy trình thì việc ắt cũng sẽ hỏng. Đúng việc và đúng cách là hai yếu tố không thể thiếu để đạt hiệu quả.
Thế nào là đúng việc?
Tuỳ mục đích mà chúng ta chọn việc. Việc đúng khi nó đáp ứng mục đích mong muốn. Nếu mục đích là giải quyết nạn đói nghèo, thì tạo công ăn việc làm là đúng việc, còn cứu trợ chỉ là giải pháp xoa dịu tạm thời. Nói vậy không có nghĩa là cứu trợ không quan trọng, nhưng chỉ cứu trợ không thôi thì sẽ không giải quyết được nạn nghèo đói.
Năm 1988, quốc tế thay đổi chính sách, không xem thuyền nhân là tị nạn nữa. Để ngăn cản dòng người Việt vượt biển tìm tự do, họ áp dụng chính sách “thanh lọc”—chỉ những ai được chính quyền địa phương xét là tị nạn thì mới được cho định cư, bằng không thì phải hồi hương. Dĩ nhiên với quyết tâm dứt điểm làn sóng thuyền nhân, các quốc gia đã thanh lọc rất cẩu thả và bất công. Để đối phó, BPSOS chuyển hướng hoạt động, từ vớt người Biển Đông và cứu trợ cho đồng bào sang can thiệp pháp lý và vận động chính sách quốc tế. Đây là hai công việc nhiều thử thách và khó giải thích với quần chúng để tranh thủ sự ủng hộ; nhưng cách độc nhất để bảo vệ quyền tị nạn của đồng bào là đối phó trực diện với chính sách mới của quốc tế.
Gần đây hơn, trong lãnh vực chống buôn người, BPSOS quyết định tập trung vào buôn bán lao động vì đây là một tệ trạng có quy mô rộng lớn, có sự toa rập của giới chức chính quyền và được luật pháp che chắn. Còn buôn bán tình dục thường do cá nhân tổ chức và mang tầm vóc lẻ tẻ; các chính quyền phô trương việc bài trừ nạn buôn bán tình dục để khoả lấp khía cạnh buôn bán lao động. Muốn bài trừ nạn buôn người thì bắt buộc phải nhắm vào buôn bán lao động dù phải gặp nhiều khó khăn từ các chính quyền.
Thế nào là làm đúng cách?
Làm đúng cách đòi hỏi mục tiêu cụ thể cùng với sách lược để đạt mục tiêu. Ở mức thực hiện sách lược, chúng ta lại phải có chiến thuật cùng với những kiến thức và kỹ năng cần thiết. Làm đúng cách đòi hỏi sự hội đủ tất cả những yếu tố này.
Chẳng hạn, trong ví dụ bảo vệ quyền tị nạn của thuyền nhân ở trên, mục tiêu là vận động quốc tế xét lại các kết quả “thanh lọc” bất công. Chiến lược để đạt mục tiêu này là thuyết phục Hoa Kỳ thay đổi chính sách và kéo theo các quốc gia khác. Chiến thuật là phơi bày cho Quốc Hội tình trạng thanh lọc bất công và hiểm hoạ cưỡng bách hồi hương thuyền nhân, vốn được tài trợ bởi tiền thuế của dân Mỹ. Kế hoạch này, thực hiện trong những năm 1990-1996, đã dẫn đến chương trình Resettlement Opportunity for Vietnamese Returnees (ROVR). Chương trình này đã định cư trên 18 ngàn thuyền nhân sau khi họ hồi hương và sau này được nới rộng để định cư gần 2 ngàn cựu thuyền nhân ở Phi Luật Tân.
Về chống buôn người, mục tiêu là áp lực các chính quyền thông qua và thực thi luật phòng chống buôn người, bao gồm buôn bán lao động. Về chiến lược, chúng tôi dùng biện pháp chế tài trong luật Hoa Kỳ để tạo áp lực cần thiết. Chiến thuật là lập nhiều hồ sơ cụ thể với đầy đủ chứng cớ không thể chối cãi để qua đó tạo áp lực lên các chính quyền. Cách làm này đã áp lực chính phủ Mã Lai và chính phủ Đải Loan ban hành luật chống buôn người trong thời gian gần đây--một bước tiến quan trọng trong nỗ lực chống buôn người.
Làm đúng việc và đúng cách không bảo đảm mà chỉ tăng triển vọng thành công. Tuy nhiên, không làm “đúng việc và đúng cách” thì chắc chắn sẽ không thành công. Điều này áp dụng đặc biệt cho những ai chủ xướng các công tác từ xã hội đến chính trị, từ đấu tranh đến từ thiện. Khi kêu gọi người khác ủng hộ, họ có trách nhiệm lý giải được rằng công việc mà họ đề xướng là việc đúng cho mục tiêu đeo đuổi và rồi, qua những kết quả cụ thể, chứng minh rằng họ làm đúng cách. Đó là điều tối thiểu mà mọi ngưòi trong chúng ta cần đòi hỏi.
