Lên Tiếng Về Những Khiếm Khuyết Của Thoả Thuận Thư Dẫn Độ Hoa Kỳ - Việt Nam

Uỷ Ban Cứu Ngưòi Vượt Biển

Ngày 28 tháng 1, 2008

Chúng tôi hết sức quan tâm về những khiếm khuyết trong Thoả Thuận Thư mà Hoa Kỳ đã ký với Việt Nam. Nếu không điều chỉnh, những khiếm khuyết này sẽ làm cho sự bảo đảm tôn trọng nhân phẩm của Hoa Kỳ trở nên vô nghĩa.

Chúng tôi đề nghị Hoa Kỳ phải bảo đảm những điều sau đây trước khi quyết định hồi hương một cá nhân về Việt Nam:

(1)   Người hồi hương phải được cấp hộ khẩu nơi họ sinh sống trước đây. Điều này rất quan trọng vì họ sẽ cần nương tựa vào sự hướng dẫn và giúp đỡ của những người thân quen. Điều bảo đảm này rất quan trọng để tránh tình trạng chính quyền Việt Nam đầy những người hồi hương về các vùng xa xôi, hẻo lánh, thiếu phương tiện, và nơi mà họ hoàn toàn lạc lõng. Theo chính sách hiện hành ở Việt Nam, nếu không có hộ khẩu thì việc cư trú rất bấp bênh và đời sống sẽ bất ổn. Nếu nhà cửa của họ trước đây bị tịch thu, thì nay chính quyền phải hoàn trả để họ có chỗ sinh sống.

(2)   Người hồi hương sẽ không bị phân biệt đối xử. Muốn thế, tối thiểu người hồi hương phải được cấp giấy chứng minh nhân dân. Không có giấy này, người hồi hương sẽ gặp trở ngại trong công ăn việc làm, đi học, chữa bệnh, di chuyển ngay cả trong phạm vi quốc gia.

(3)   Hoa Kỳ cần thành lập cơ chế để theo dõi và kiểm soát sự đối đãi của chính quyền đối với người hồi hương. Điều này quan trọng để bảo đảm rằng các cấp chính quyền Việt Nam thực sự tôn trong nhân phẩm và dân quyền của người hồi hương. Trước đây, khi các quốc gia trong vùng hồi hương thuyền nhân vào đầu thập niên 1990, Cao Uỷ Tị Nạn Liên Hiệp Quốc đặt văn phòng và có nhân sự để theo dõi lời cam kết của Việt Nam là không ngược đãi người hồi hương. Thế mà chúng tôi đã biết được nhiều trường hợp người hồi hương vẫn bị ngược đãi. Thậm chí có người đã phải vượt biên lần nữa và rồi được chính Cao Uỷ Tị Nạn LHQ xác nhận quyền tị nạn.

(4)   Những con lai đã được đưa vào Hoa Kỳ theo đạo luật Lai Mỹ-Á Trở Về Nhà (Amerasian Homecoming Act) phải được miễn trừ dẫn độ. Chiếu theo tinh thần của đạo luật này, họ là con của công dân Hoa Kỳ và đất nước này là quê hương của họ, chứ không phải Việt Nam.

Trên đây là những điều bảo đảm tối thiểu mà lẽ ra Bộ Nội An Hoa Kỳ đã phải quan tâm đến trong tiến trình điều đình với Việt Nam vì, không giống các quốc gia khác, luật pháp Việt Nam có nhiều điểm cho phép vi phạm nhân quyền và dung túng sự chà đạp dân quyền. Chúng tôi thất vọng là Hành Pháp đã không hội ý với cộng đồng người Mỹ gốc Việt về các điều này.

Chúng tôi kêu gọi Quốc Hội Hoa Kỳ, với quyền lập pháp, điều chỉnh những khuyết điểm kể trên.