Luật Sư An Phong Võ
Trung Tâm BPSOS-Houston

Hỏi: Xin luật sư giải thích những trường hợp bệnh tật nào thì sẽ được chấp thuận cho miễn thi nhập tịch?

Đáp: Sở Di Trú và Nhập Tịch không có danh sách cố định bao gồm những trường hợp bệnh tật nào sẽ được chấp thuận cho miễn thi nhập tịch.

Có một số thể lệ cụ thể, chẳng hạn như tàn tật bẩm sinh như bệnh Down, mù lòa (một hoặc cả hai mắt), điếc, hay những chứng bệnh bất trị và theo thời gian càng làm nguy hại cho bệnh nhân, chẳng hạn như chứng mất trí nhớ, thì đơn miễn thi sẽ được chấp thuận. Và một số quý cựu tù nhân chính trị cải tạo từng bị tra tấn mang đến triệu chứng ảnh hưởng thần kinh nặng sau khi được ra tù cũng được chấp thuận miễn thi nhập tịch.

Tuy nhiên, chứng quên lãng của người già sẽ không được chấp thuận miễn thi. Đặc biệt quý cao niên trên 50 tuổi và là thường trú nhân 20 năm trở lên hay 55 tuổi và là thường trú nhân 15 năm trở lên sẽ được thi đề thi tiếng Việt.

Xin lưu ý quý vị phải có thông dịch viên đến Sở Di Trú và Nhập Tịch để thông dịch cho quý vị.

Hỏi: Vậy điều khoản này áp dụng cho tất cả mọi người Việt Nam dù già hay trẻ mà có mang bệnh trong người?

Đáp: Bất cứ ai trên 18 tuổi và là thường trú nhân Hoa Kỳ trên 5 năm đều được quyền nộp đơn miễn thi nhập tịch. Dưới tuổi thành niên được tự động nhập tịch nếu cha hoặc mẹ trở thành công dân Mỹ trước khi bước vào tuổi 18.

Hỏi: Những trường hợp xin miễn thi và muốn được sự chấp thuận thì phải làm sao, điều kiện và thủ tục như thế nào?

Đáp: Thủ tục hồ sơ xin nhập tịch gửi đến Sở Di Trú và Nhập Tịch bao gồm: Đơn N-400, đơn N-648, 2 tấm hình chụp kiểu passport (thông hành), và lệ phí $675. Riêng đơn N-648 phải được bác sĩ điều trị chuẩn đoán và ký tên. Tổng cộng có 4 địa điểm để nộp đơn, tùy vào nơi trú ngụ của người nộp đơn.

Hỏi: Có cần phải là bác sĩ chuyên khoa mới được điền và ký đơn N-648?

Đáp: Bác sĩ gia đình hay bác sĩ chuyên khoa đều có thể điền đơn N-648 cho bệnh nhân đang được bác sĩ điều trị. Tuy nhiên, theo chính sách mới của Sơ Di Trú và Nhập Tịch kể từ tháng 9 năm 2007, nếu đơn N-648 được điền bởi bác sĩ tổng quát, bác sĩ phải đưa ra khả năng giám định của mình về bệnh tình của bệnh nhân, và cùng lúc, đòi hỏi bác sĩ phải chứng minh rõ ràng và chi tiết mọi liên hệ giữa căn bệnh và tại sao bệnh nhân không có khả năng để học hoặc bày tỏ được kiến thức về lịch sử và quyền công dân Hoa Kỳ. Sở Di Trú và Nhập Tịch cho biết rằng nhân viên Nhập Tịch không phải là chuyên gia ngành y học, vì thế, điều quan trọng nhất là mọi liên hệ giữa căn bệnh và khả năng học của bệnh nhân phải được chứng minh một cách rõ ràng và tỉ mỉ, để chứng minh rằng bệnh nhân hoàn toàn không có khả năng để thi nhập tịch.

Hỏi: Nếu là cựu tù nhân chính trị thì cần thêm văn kiện chứng minh gì không?

Đáp: Quý cựu tù nhân chính trị cần nộp bản sao của thẻ IOM – đây là thẻ mà quý vị đã nhận được từ Cơ Quan IOM tại Việt Nam. Thêm vào đó, khi nộp đơn miễn thi, BPSOS sẽ kèm theo một trích đoạn nghiên cứu về cựu tù nhân chính trị do Tiến Sĩ Robert Weigl trích tập, trong đó, Tiến Sĩ Weigl cho biết rằng phần đông tù nhân của trại cải tạo là nhóm người bị ảnh hưởng thần kinh nặng nhất trong nhóm người ông trị liệu. Vì thế, nên họ hội đủ điều kiện để miễn thi nhập tịch vì những chứng bệnh tâm lý hay sự rối loạn của trí nhớ của họ đã đến mức tàn phá và không chữa được, đa phần vì bị chấn thương ở đầu, sự thiếu ăn trong thời gian lâu dài, bị nhiễm trùng nhưng không được chữa trị kịp thời.

Hỏi: BPSOS nộp đơn miễn thi cho cựu tù nhân chính trị có kết quả khả quan không?

Đáp: Trong vòng ba năm qua văn phòng BPSOS-Houston đã xin miễn nhập tịch cho gần 40 cựu tù nhân chính trị và phối ngẫu. Trường hợp thành công mới nhất là phối ngẫu của một vị cựu tù nhân chính trị trên 70 tuổi, đang mang những chứng bệnh như cao máu, tiểu đường làm cho mắt mờ đi, và bị chứng mất trí ở giai đoạn nặng. Hồ sơ miễn thi nhập tịch đã được phê chuẩn vào đầu năm nay.

Còn câu chuyện đáng nhớ là của một cựu tù nhân chính trị, kiệt quệ sau khi bị vợ và con ruồng bỏ, sau đó phải chạy bão Katrina, và hồ sơ miễn thi của Bác cũng được chấp thuận vì đã chứng minh được sự giam cầm, tra tấn và đánh đập dã man tới những triệu chứng hỗn loạn trí nhớ làm cho Bác kiệt quệ cả tinh thần lẫn thể xác.

Và hiện nay văn phòng BPSOS-Houston có một số ngân khoản để giúp quý cựu tù nhân chính trị điền đơn nhập tịch và đơn bảo lãnh gia đình miễn phí nếu hội đủ tiêu chuẩn. Vì ngân khoản có giới hạn nên mong quý vị sớm liên lạc với văn phòng Houston ở số: 281-530-6888.

[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]