Ngô Kim Việt và LS Jean Bruggeman
Những trường hợp bị bạo hành trong gia đ́nh có thể xảy ra trong mọi sắc tộc, thành phần trong xă hội, không phân biệt giới tính, văn hoá và tuổi tác. Điều quan trọng trước hết mà nạn nhân bị bạo hành cần phải hiểu là: bạn được luật pháp che chở và có nhiều cơ quan giúp đỡ cho những nạn nhân bị bạo hành trong gia đ́nh. Bài viết này tŕnh bày vấn đề luật pháp bênh vực như thế nào cho nạn nhân bị bạo hành.
Có hai luật áp dụng cho những người là nạn nhân của sự bạo hành trong gia đ́nh: luật gia đ́nh và luật di dân. Nhiều thành phố và các quận hạt có các dịch vụ trợ giúp về pháp lư. Các dịch vụ này thường có các luật sư làm việc miễn phí gọi là pro bono (chữ La Tinh nghĩa là cho việc thiện). Thông thường, họ chỉ giúp về luật gia đ́nh mà thôi. Họ không để ư đến t́nh trạng di dân của các nạn nhân.
Điều quan trọng cần biết là luật gia đ́nh được áp dụng theo từng tiểu bang. V́ thế, có rất nhiều chi tiết khác nhau giữa luật gia đ́nh của mỗi tiểu bang. Trong khi đó luật di dân, v́ là luật của liên bang, được áp dụng đồng đều ở mọi tiểu bang.
Luật Gia Đ́nh
Trước hết, Lệnh Bảo Vệ của toà án, gọi là Protective Order hay Restraining Order, được cấp cho các nạn nhân khi các nạn nhân đứng xin. Thông thường, các nạn nhân có được Lệnh Bảo Vệ tạm thời ngay khi xin. Lệnh Bảo Vệ tạm thời chỉ có giá trị trong ṿng một tuần. Trong thời gian đó, nếu nạn nhân muốn xin Lệnh Bảo Vệ có hiệu lực lâu hơn th́ toà án sẽ cho phép nạn nhân và người hành hung ra trước toà để phân xử. Nếu có những bằng chứng cụ thể, toà sẽ cấp cho nạn nhân Lệnh Bảo Vệ có hiệu lực từ 2 đến 3 năm. Lệnh Bảo Vệ cấm người hành hung không được tiếp xúc với nạn nhân dưới bất cứ h́nh thức nào, chấm dứt ngay sự hành hung, và không được nhờ người khác quấy nhiễu hay đe doạ nạn nhân. Lệnh Bảo Vệ c̣n được dùng trong việc xin quyền nuôi dưỡng con, yêu cầu người hành hung rời khỏi nhà, trả lại những ǵ đă tước đoạt của nạn nhân, và dành rất nhiều quyền lợi khác cho nạn nhân. Hầu hết, các tiểu bang cũng sẽ cấp Lệnh Bảo Vệ cho những nạn nhân bị hành hung ngay cả trong trường hợp chưa có giấy hôn thú.
Ngay cả khi ở giai đoạn là bạn trai hay bạn gái, nếu bị đe doạ hay hành hung, nạn nhân vẫn có quyền xin Lệnh Bảo Vệ. Ở một vài tiểu bang, Lệnh Bảo Vệ cũng có thể được cấp cho những người sống chung nhà như người ở cùng pḥng, các thành viên trong gia đ́nh, bạn bè... Có rất nhiều cơ quan và các tổ chức hoạt động giúp đỡ cho các trường hợp bị hành hung, sẵn sàng giúp nạn nhân điền đơn xin Lệnh Bảo Vệ, và hỗ trợ nạn nhân khi ra toà. Có những tổ chức c̣n có những luật sư miễn phí để giúp cho nạn nhân.
Trong trường hợp nạn nhân xin Quyền Nuôi Dưỡng và Được Chu Cấp con cái, toà phân xử xem đứa trẻ nên sống với ai, đứa trẻ sẽ được cha (hay mẹ) thăm viếng bao nhiêu lần, nơi nào và khi nào là thuận tiện để cha (hay mẹ) thăm viếng, và người cha (hay mẹ) phải chu cấp mỗi tháng là bao nhiêu. Trong trường hợp này th́ nạn nhân có thể xin bất cứ khi nào, ngay dù không có hôn thú, và không liên quan ǵ đến t́nh trạng cư trú. Nạn nhân có thể xin tiền chu cấp con cái ngay cả khi không c̣n sống chung một nhà với người hành hung. Toà sẽ yêu cầu tiền cấp dưỡng con của người cha hay mẹ (mà không có quyền nuôi con) được chuyển thẳng tới người đang nuôi dưỡng con.
Trong trường hợp ly thân, nạn nhân vẫn có thể được chia đôi tài sản. Ly thân là bước thứ nhất để xin ly dị và dễ dàng được toà chấp thuận hơn. Điều duy nhất khác nhau giữa ly thân và ly dị là: người đang ly thân không có quyền làm hôn thú với người khác. Ly thân là trường hợp tốt nhất cho những nạn nhân bị bạo hành muốn chấm dứt t́nh trạng hôn nhân, nhưng v́ lư do văn hoá, phong tục tập quán hay tôn giáo mà không muốn ly dị.
Luật Di Dân
Luật di dân rất phức tạp và luôn luôn thay đổi. Có rất nhiều loại đơn khác nhau dành cho những nạn nhân bị bạo hành. Những người di dân bị bạo hành có thể hội đủ điều kiện cho những đơn này. Tuy nhiên, rất khó để xác định xem trường hợp nào th́ dùng đơn nào cho đúng. Và mỗi đơn lại đ̣i hỏi những giấy tờ, hồ sơ chứng minh khác nhau. Bạn phải t́m một luật sư về di dân có kinh nghiệm làm việc với nạn nhân bị bạo hành để giúp đỡ.
Những nạn nhân bị bạo hành đă là công dân Hoa Kỳ hay đă có thẻ xanh th́ không cần có sự trợ giúp về t́nh trạng di dân. Không ai có thể tước quyền cư trú của bạn.
Những nạn nhân bị bạo hành đang có thẻ xanh Conditional – tạm dịch là thẻ xanh có điều kiện, có giá trị trong ṿng hai năm, th́ có thể tự ḿnh nộp đơn xin thẻ xanh thông thường (tức có giá trị trong ṿng 10 năm). Những nạn nhân này phải điền đơn I-751 và phải chứng minh được là cuộc hôn nhân thực sự và bị hành hung. Đơn này có thể điền ngay cả khi đă nộp đơn ly dị.
Những nạn nhân bị bạo hành chưa có thẻ xanh có thể tự ḿnh xin thẻ xanh. Bước đầu tiên là phải điền đơn I-360 (VAWA Self Petition). Nên điền đơn này ngay cả khi người phối ngẫu đă điền giấy tờ xin thẻ xanh cho bạn. Khi điền đơn này, phải chứng minh được cuộc hôn nhân là thực, và người điền đơn bị hành hung về thể xác hay tinh thần và là một người có hạnh kiểm tốt. Đơn này có thể điền trong ṿng hai năm sau khi ly dị, hoặc khi biết được cuộc hôn nhân là giả tạo bởi v́ người phối ngẫu đă có gia đ́nh. Ngoài ra, có thể điền đơn này ngay cả khi người phối ngẫu hành hung con của bạn. Bước kế tiếp là phải điền đơn I-485. Nếu người phối ngẫu đă điền đơn này rồi th́ cần nói cho nhân viên sở di trú biết rằng bạn là nạn nhân của sự bạo hành và có thể không cần phải điền lại đơn này. Một số người di dân là nạn nhân của sự bạo hành có thể không hội đủ điều kiện khi tự ḿnh đứng xin đơn I-485, nhưng lại có thể hội đủ điều kiện để xin toà án di dân huỷ bỏ t́nh trạng thẻ xanh có điều kiện (Conditional Green Card). Trường hợp này giống như tự ḿnh đứng xin thẻ xanh (Self-petition) nhưng được điền tại toà án di dân và phải hội đủ nhiều điều kiện khác.
Những người di dân bị bạo hành mà không kết hôn với công dân Hoa Kỳ hay thường trú nhân th́ có thể xin U-Visa (Chiếu Khán U). Đây là trường hợp rất đặc biệt cho những nạn nhân liên quan đến h́nh sự và có liên quan đến sự bạo hành trong gia đ́nh. Trường hợp này phải cần đến các báo cáo của cảnh sát hay các cơ quan chính phủ. Đơn đ̣i hỏi phải có giấy chứng nhận của cơ quan chính phủ đă điều tra, khởi tố hay phán quyết của toà. U-Visa có giá trị trong ṿng 3 năm và nạn nhân có quyền xin thẻ xanh.
Các Tổ Chức Dịch Vụ Xă Hội
Tất cả những nạn nhân của sự bạo hành – bất kể t́nh trạng di trú – đều có thể xin chỗ trú ngụ tạm thời gọi là nhà tạm trú hay transitional housing (nhà chuyển tiếp). Nếu cần thiết, họ đều được đưa đi cấp cứu và chữa trị, được hưởng sự trợ giúp về thực phẩm và quần áo, được sự bảo vệ và cảnh sát sẽ không hỏi về t́nh trạng di trú của họ. Và, nếu cảnh sát có hỏi th́ họ có quyền KHÔNG trả lời.
Một số những di dân là nạn nhân của sự bạo hành có thể được hưởng chương tŕnh phúc lợi của chính phủ như phiếu thực phẩm, thẻ khám bệnh miễn phí hay tiền mặt. Những trẻ em là công dân Hoa Kỳ đều được hưởng chương tŕnh phúc lợi này ngay cả khi cha mẹ không được hưởng.
Những tổ chức giúp đỡ cho nạn nhân bị bạo hành sẽ giúp các nạn nhân biết được các quyền lợi được hưởng của ḿnh. Xin đừng sợ hăi và ngần ngại khi nhờ đến sự trợ giúp. Hăy luôn nhớ rằng: Bạn và gia đ́nh bạn có quyền được sống dưới một mái nhà an toàn.
[Nguyệt San Mạch Sống thuộc hệ thống truyền thông của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển: http://www.machsong.org.]
Mạch Sống Online
