Mach Song - Life Stream - BuÃ´n Người Ở MÃ£ Lai

BuÃ´n Người Việt Ở MÃ£ Lai

Chuyện Hi Hữu: CÃ´ng NhÃ¢n Khiếu Kiện Chủ NhÃ¢n

Thực hiện chÃnh sÃ¡ch â€œxoÃ¡ đÃ³i, giảm nghÃ¨oâ€, Việt Nam ngÃ y cÃ ng gởi thÃªm cÃ´ng nhÃ¢n đi lao động ở ngoại quốc. CÃ´ng nhÃ¢n Việt được gởi đÃ´ng nhất đến MÃ£ Lai: 130,000. ĐÃ¡ng trÃ¡ch lÃ chÃnh quyền Việt Nam cũng như toÃ đại sứ của họ ở MÃ£ Lai đÃ£ khÃ´ng cÃ³ biện phÃ¡p hữu hiệu để bảo vệ quyền lợi của cÃ´ng dÃ¢n tha hương cầu thực.

Luật lao động của MÃ£ Lai rất bất lợi cho cÃ´ng nhÃ¢n ngoại quốc: họ khÃ´ng được quyền biểu tÃ¬nh; chủ nhÃ¢n cÃ³ quyền tịch thu giấy tuỳ thÃ¢n của họ; ra đường khÃ´ng cÃ³ giấy tuỳ thÃ¢n, họ sẽ bị bắt; nếu bị sa thải, họ bị trục xuất trong vÃ²ng 24 tiếng. Chủ nhÃ¢n tha hồ khai thÃ¡c những điều luật bất cÃ´ng nÃ y để bÃ³c lột, bạc đÃ£i, vÃ quịt tiền lương của họ. Một hÃ¬nh thức quịt phổ biến lÃ chủ nhÃ¢n khất tiền lương cho đến khi khÃ´ng cÃ²n khất đaược nữa thÃ¬ sa thải cÃ´ng nhÃ¢n vÃ giao họ cho cảnh sÃ¡t để tống xuất. Khi ra khỏi MÃ£ Lai, cÃ´ng nhÃ¢n xem như â€œchÃ o thuaâ€.

Dưới đÃ¢y lÃ ba vụ điển hÃ¬nh nÃ³i lÃªn những nhọc nhằn vÃ nhục nhằn mÃ rất nhiều cÃ´ng nhÃ¢n Việt phải gÃ¡nh chịu hằng ngÃ y ở MÃ£ Lai.

Kiện chủ nhÃ¢n: CÃ´ng nhÃ¢n Việt vÃ LS Karina của UBCNVB, 22/05/07 (ảnh BPSOS)

Vụ Supreme Vegetables Food (SVF)

ThÃ¡ng 2 năm 2006 hÃ£ng SVF mướn 6 phụ nữ Việt Nam sang lÃ m việc. ĐÃ³ lÃ toÃ n bộ lực lượng nhÃ¢n viÃªn tại cÃ´ng ty sản xuất bÃ¡nh kẹo nhỏ bÃ© nÃ y ở thÃ nh phố Kulai thuộc miền Nam Malaysia. Họ bị tịch thu giấy tuỳ thÃ¢n ngay khi vừa đặt chÃ¢n đến MÃ£ Lai vÃ sau đÃ³ được sắp xếp cư ngụ tại một căn phÃ²ng nhỏ trong khu lao động. Mặc dÃ¹ hợp đồng ghi lương tối thiểu lÃ 486 Ringgits MÃ£ Lai (khoảng 160 Mỹ kim) một thÃ¡ng, cÃ´ng nhÃ¢n chỉ nhận được 100 â€“ 200 MÃ£ kim một thÃ¡ng, ngoại trừ hai người lÃ£nh 400 MÃ£ kim một thÃ¡ng. Khoảng 3 tuần sau khi lÃ m việc, Ã´ng chủ bắt cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n phải học tiếng MÃ£ để hiểu được khẩu lệnh của Ã´ng ta. Ai khÃ´ng hiểu Ã´ng ta nÃ³i thÃ¬ bị chửi mắng vÃ tÃ¡t tai. Sau một thời gian, Ã´ng ta đổi chiến thuật: bất cứ người nÃ o khÃ´ng hiểu Ã´ng ta nÃ³i thÃ¬ Ã´ng ta tÃ¡t tai năm cÃ´ng nhÃ¢n cÃ²n lại. VÃ o ngÃ y 6/7/2006, một trong 6 cÃ´ng nhÃ¢n sơ Ã½ lÃ m hỏng mẻ bÃ¡nh; Ã´ng chủ đÃ¡nh cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n bằng mỏ lết vÃ giÃ y đinh, lÃ m 4 người bị chấn thương nặng, bị thÃ¢m tÃm tay, chÃ¢n vÃ đầu. Sau khi đÃ¡nh họ xong, Ã´ng chủ đÃ£ nhốt cả 6 người trong phÃ²ng của cÃ´ng ty vÃ bỏ đÃ³i họ 3 ngÃ y.

Sau nhiều lần gọi điện cầu cứu Đại sứ quÃ¡n Việt Nam vÃ bÃªn mÃ´i giới Việt Nam (AIC ở TuyÃªn Quang) thÃ¬ họ đÃ£ được đại diện của cÃ´ng ty mÃ´i giới đến vÃ yÃªu cầu cảnh sÃ¡t mở cửa (được Ã´ng chủ khoÃ¡ rất cẩn thận) vÃ giải cứu 6 cÃ´ng nhÃ¢n đang bị giam cầm. Họ được đưa đi bệnh viện vÃ bÃ¡c sĩ chẩn định họ bị chấn thương phần mềm do bị vật nặng đập mạnh. Sau đÃ³ họ được ToÃ Đại Sứ Việt Nam giÃºp chỗ ăn, ở. CÃ´ng ty mÃ´i giới nhờ luật sư lÃ m cÃ¡c thủ tục khiếu nại tới cÃ¡c cơ quan hữu trÃ¡ch. CÃ´ng ty SVF đề nghị nhận 6 người trở lại lÃ m việc với điều kiện miễn truy cứu cÃ¡c việc đÃ£ xảy ra. Cả 6 khÃ´ng chấp nhận vÃ đÃ£ về lại Việt Nam. CÃ´ng ty mÃ´i giới AIC hứa trả 10 triệu trong số 18.5 triệu đồng mÃ mỗi nữ cÃ´ng nhÃ¢n phải đÃ³ng để được sang MÃ£ Lai. Đến giờ số tiền nÃ y vẫn chưa được bồi hoÃ n trong khi mỗi cÃ´ng nhÃ¢n phải trả 1.76 triệu đồng tiền lÃ£i cho ngÃ¢n hÃ ng mỗi ba thÃ¡ng.

Vụ Yikon

Trung tuần thÃ¡ng 5, 2007 bÃ¡o chÃ ở Việt Nam đăng tải trường hợp của 5 nữ cÃ´ng nhÃ¢n Việt bị chủ nhÃ¢n bÃ³c lột sức lao động vÃ cho người đÃ¡nh đập đến bị thương tÃch trước khi trục xuất họ. CÃ¡c nữ cÃ´ng nhÃ¢n nÃ y về Việt Nam chỉ với một bộ quần Ã¡o trÃªn người. Họ thuộc nhÃ³m 26 nữ cÃ´ng nhÃ¢n từ cÃ¡c tỉnh miền Nam được cÃ´ng ty mÃ´i giới Solavico đưa sang MÃ£ Lai lÃ m việc cho Yikon Jewelley Industry, một hÃ£ng chuyÃªn sản xuất cÃ¡c mặt hÃ ng kim hoÃ n. Một số bÃ¡o ở hải ngoại đăng lại tin nÃ y.

Tin tức từ bÃ¡o chÃ rất hời hợt, khÃ´ng nÃ³i lÃªn được thực tế phũ phÃ ng. Số 26 phụ nữ nÃ y được hứa mức lương 480 tiền MÃ£ (khoảng 160 Mỹ kim) mỗi thÃ¡ng, nhưng trong thực tế chỉ được trả 360 MÃ£ kim; sau khi chi trả cho cÃ¡c khoản tiền thuế, tiền nhÃ , điện nước thÃ¬ chỉ cÃ²n lại khoảng trÃªn 200 MÃ£ kim, tương đương 75 Mỹ kim, một thÃ¡ng, chỉ vừa đủ sống vÃ trả tiền lÃ£i ngÃ¢n hÃ ng. Sau nhiều lần yÃªu cầu cÃ´ng ty Solavico vÃ ToÃ Đại Sứ Việt Nam ở MÃ£ Lai can thiệp nhưng khÃ´ng thoả đÃ¡ng, ngÃ y 4 thÃ¡ng 5, 26 cÃ´ng nhÃ¢n nÃ y đÃ¬nh cÃ´ng. Một số cÃ´ng nhÃ¢n xin về nước vÃ¬ khÃ´ng chịu nổi sự bÃ³c lột, nhưng chủ nhÃ¢n khÃ´ng cho mÃ bắt họ đi lÃ m lại. Sau nhiều ngÃ y thương lượng qua lại, ngÃ y 9 thÃ¡ng 5 cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n đồng Ã½ đi lÃ m trở lại. Tuy nhiÃªn chỉ được hai hÃ´m, lÃºc 2:15 chiều, Ã´ng chủ, bÃ chủ cÃ´ng ty cÃ¹ng một số người MÃ£ Lai đến bắt chị Mỹ ra ngoÃ i gặp họ trong lÃºc chị đang lÃ m việc. Chị kiÃªn quyết khÃ´ng ra thÃ¬ bị họ đÃ¡nh; một người nắm đầu, 2 người kềm tay, một người kềm sau lưng, cÃ²n người cuối thÃ¬ đẩy chị vÃ o phÃ²ng để đÃ¡nh. Sau khi chị Mỹ bị bắt đi rồi, họ cho gọi chị Điểm đến gặp Ã´ng chủ. Vừa đến cửa, chị bị Ã´ng chủ lÃ´i vÃ o vÃ bị 2 người xÃ´ đẩy đến mất thở. Chị Mỹ chạy lại đỡ thÃ¬ bị liền bị đÃ¡nh. Cả hai bị đưa ta sÃ¢n bay. Sau đÃ³ chủ nhÃ¢n vÃ thuộc hạ lại xÃºm vÃ o bắt chị Sữa lÃºc đang lÃ m việc. Một số cÃ´ng nhÃ¢n cản chặn thÃ¬ bị đÃ¡nh; cÃ³ 2, 3 nữ cÃ´ng nhÃ¢n bị đÃ¡nh đến ngất xỉu. Chị Sữa xin ghÃ© về kÃ½ tÃºc xÃ¡ để lấy hÃ nh lÃ½ nhưng Ã´ng chủ khÃ´ng cho. Hai nữ cÃ´ng nhÃ¢n nữa cũng bị bắt để đưa về Việt Nam sau đÃ³. Họ bị đưa về HÃ Nội; mÃ£i đến bốn ngÃ y sau họ mới về đến SÃ i GÃ²n, vẫn chỉ một bộ quần Ã¡o mặc trÃªn mÃ¬nh.

Trong bản tường trÃ¬nh, cÃ´ng ty mÃ´i giới vÃ ToÃ Đại Sứ Việt Nam ở MÃ£ Lai khÃ´ng nÃ³i gÃ¬ đến sự việc cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n bị đÃ¡nh đập.

Vụ Maytech

ThÃ¡ng 2 năm 2006 hai nữ cÃ´ng nhÃ¢n Việt đến từ HÃ Giang phải trả 18.5 triệu đồng (khoảng trÃªn một ngÃ n Mỹ kim) cho cÃ´ng ty mÃ´i giới Việt Nam cÃ³ tÃªn lÃ Hantech để được đưa đi MÃ£ Lai lÃ m việc cho hÃ£ng Maytech Plastic Enterprise, chuyÃªn sản xuất cÃ¡c mặt hÃ ng nhựa. Đặt tại Penang, hÃ£ng nÃ y cÃ³ 7 nhÃ¢n viÃªn, gồm 5 người Việt vÃ 2 người Nam Dương. Người quản lÃ½ hay nạt nộ, chửi mắng cÃ´ng nhÃ¢n; theo dÃµi, kiểm soÃ¡t họ; lục soÃ¡t nơi ăn chốn ở của họ; bắt họ thường xuyÃªn lÃ m bản kiểm điểm. Mỗi thÃ¡ng họ chỉ nhận được tương đương 40 đến 45 Mỹ kim, sau khi bị khấu trừ nhiều khoản. Số tiền nÃ y chỉ vừa đủ ăn vÃ trả tiền lÃ£i nợ ngÃ¢n hÃ ng. NgÃ y nÃ o họ cũng phải lÃ m thÃªm từ nửa đến một tiếng nhưng khÃ´ng được trả phụ trội. â€œTừ khi sang Malaysia lÃ m việc, chÃºng em chưa gửi về cho gia đÃ¬nh được một đồng tiền nÃ o để trang trải nợ nầnâ€, một chị cÃ´ng nhÃ¢n nÃ³i.

CÃ´ng nhÃ¢n ra đường khÃ´ng cÃ³ lấy một mẩu giấy tuỳ thÃ¢n vÃ¬ đÃ£ bị chủ tịch thu. CÃ³ lần một chị cÃ´ng nhÃ¢n người Việt bị cảnh sÃ¡t bắt giữ. CÃ´ng ty lÃ£nh chị về vÃ trừ tiền phạt vÃ o lương thÃ¡ng của chị. Trước sự đối xử bức bÃ như vậy, cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n Việt liÃªn lạc với cÃ´ng ty mÃ´i giới Hantech để yÃªu cầu can thiệp nhưng họ từ chối. Sau 8 thÃ¡ng lÃ m việc một nữ cÃ´ng nhÃ¢n Việt bị chủ đột ngột sa thải vÃ tống xuất về Việt Nam. Một thÃ¡ng sau lại một nữ cÃ´ng nhÃ¢n nữa bị sa thải v Ã tống xuất. CÃ´ng ty mÃ´i giới Hantech chỉ đồng Ã½ hoÃ n trả một khoản tiền nhỏ cho hai chị, nại cớ rằng hai chị đÃ£ khÃ´ng hoÃ n tất hợp đồng lao động 3 năm. Cả hai đang gặp khÃ³ khăn vÃ¬ khÃ´ng tÃ¬m được việc để sinh sống vÃ trả nợ.

Qua những hồ sơ về SVF, Yikon, Maytech, vÃ một số trường hợp nữa mÃ tÃ´i theo dÃµi trong hai năm qua, thật khÃ³ trÃ¡nh khÃ´ng cảm thấy xÃ³t xa cho người Việt mÃ¬nh. Hợp đồng lao động, trÃªn nguyÃªn tắc, lÃ một thoả thuận trao đổi sÃ²ng phẳng vÃ đồng đẳng giữa người cÃ³ cÃ´ng vÃ người cÃ³ của. Trong thực tế điều nÃ y đÃ£ khÃ´ng xảy ra. Người cÃ³ của hÃ nh xử như thể cÃ´ng nhÃ¢n lÃ vật sở hữu của họ, muốn đối xử ra sao cũng được, kể cả quịt lương, đÃ¡nh đập vÃ sỉ nhục phụ nữ.

Cộng đồng cÃ¡c tổ chức phi chÃnh phủ (NGO) ở MÃ£ Lai cÃ²n rất non yếu, nhất lÃ trong lÃ£nh vực chống buÃ´n người thÃ¬ đếm khÃ´ng đủ trÃªn một bÃ n tay. Tổ chức Tenaganita (Sức Mạnh Phụ Nữ) lÃ tổ chức hÃ ng đầu về phÃ²ng chống buÃ´n người ở MÃ£ Lai nhưng chỉ cÃ³ 8 nhÃ¢n viÃªn toÃ n thời để đối phÃ³ với cả triệu cÃ´ng nhÃ¢n cÃ³ nguy cơ bị buÃ´n bÃ¡n. ChÃnh quyền MÃ£ Lai lại khÃ´ng cÃ³ chương trÃ¬nh khuyến khÃch NGO, nhiều khi lại cÃ²n muốn cản trở cÃ´ng việc của họ. Vị chủ tịch của Tenaganita từng đi tÃ¹ vÃ¬ phanh phui điều kiện tệ hại của cÃ¡c nhÃ tÃ¹ MÃ£ Lai.

Thật lÃ một trời một vực so với ĐÃ i Loan. Cộng đồng NGO ở ĐÃ i Loan đÃ´ng đÃºc hơn nhiều vÃ cũng cÃ³ năng lực hơn nhiều. RiÃªng về phÃ²ng chống buÃ´n người, ĐÃ i Loan cÃ³ hÃ ng chục hội đoÃ n lớn nhỏ. ChÃnh phủ ĐÃ i Loan cấp ngÃ¢n khoản đầy đủ cho họ mÃ lại cÃ²n khuyến khÃch cÃ¡c â€œcÃ´ dÃ¢uâ€ vÃ cÃ´ng nhÃ¢n Việt lập hội đoÃ n để nhận cấp khoản. ChÃnh PhÃ³ Tổng Thống ĐÃ i Loan, BÃ Annette Lu, đÃch thÃ¢n lÃ£nh đạo chÃnh sÃ¡ch chống buÃ´n người. Trong đại hội quốc tế về phÃ²ng chống buÃ´n người tổ chức ở ĐÃ i Loan cuối năm 2005 tÃ´i yÃªu cầu ban tổ chức mời người Việt thuyết trÃ¬nh. Hai phụ nữ Việt lấy chồng ĐÃ i Loan được mời để trao đổi trực tiếp vÃ thẳng thắn với cÃ¡c đại diện NGO vÃ cảnh sÃ¡t, một điều ngoÃ i sức tưởng tượng đối với hoÃ n cảnh ở MÃ£ Lai. Ban tổ chức hội nghị cũng mời LS Nguyễn Văn ĐÃ i đến từ HÃ Nội thuyết trÃ¬nh về nạn buÃ´n người ở Việt Nam. CÃ²n tÃ´i thÃ¬ mời Thượng Toạ ThÃch Hằng Đạt từ Hoa Kỳ. Thầy Hằng Đạt, trước kia tu học ở ĐÃ i Loan, quen biết rộng trong cộng đồng Việt tại đÃ¢y. Thầy cũng quen biết rộng trong cộng đồng Phật GiÃ¡o ĐÃ i Loan nÃªn trong chuyến đi nÃ y đÃ£ tạo nhịp cầu truyền thÃ´ng vÃ liÃªn lạc giữa hai cộng đồng Việt vÃ ĐÃ i Loan. Đi cÃ¹ng với Thầy Hằng Đạt, tÃ´i gặp gỡ nhiều người Việt ở ĐÃ i Loan vÃ hiểu ra rằng thực tế khÃ´ng hoÃ n toÃ n như bÃ¡o chÃ Việt ngữ ở hải ngoại đăng tải.

Trong cảnh thiếu vắng NGO ở MÃ£ Lai, tÃ´i thật may mắn quen biết những người vÃ tổ chức hết lÃ²ng giÃºp đỡ cÃ´ng nhÃ¢n Việt. Qua họ, Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển đÃ£ can thiệp cho nhiều trường hợp thật hi hữu, tạo tiền lệ để bảo vệ quyền lợi khÃ´ng những cho cÃ´ng nhÃ¢n Việt mÃ cÃ²n cho người lao động ngoại quốc nÃ³i chung.

Trong vụ Maytech, chÃºng tÃ´i hợp tÃ¡c với một luật sư địa phương để giÃºp hai chị cÃ´ng nhÃ¢n bị sa thải khiếu kiện chủ nhÃ¢n ra Sở Quan Hệ CÃ´ng Nghiệp của tiểu bang Penang, bước đầu trong một tiến trÃ¬nh cÃ³ thể kÃ©o dÃ i. NgÃ y 10 thÃ¡ng 5, 2007 một trong hai chị cÃ´ng nhÃ¢n đÃ£ quay trở lại MÃ£ Lai cho buổi hoÃ giải. Khi thấy chị trong phÃ²ng họp, chủ nhÃ¢n sửng sốt vÃ¬ đinh ninh rằng Ã´ng ta đÃ£ tống khứ được chị về nước. Ã”ng ta tỏ thÃ¡i độ tÃ¬nh nghi rằng chị đÃ£ trốn ở lại MÃ£ Lai bất hợp phÃ¡p. Chị trưng dẫn chiếu khÃ¡n cho thấy chị đÃ£ trở lại MÃ£ Lai một cÃ¡ch hợp phÃ¡p, đường đường chÃnh chÃnh. Rốt cục chủ nhÃ¢n vẫn khÃ´ng chịu hoÃ giải. Hồ sơ được chuyển cho Bộ NhÃ¢n Dụng để tiến hÃ nh khởi tố chủ nhÃ¢n về cÃ¡c tội: khấu trừ quÃ¡ mức tiền thuế, giam giữ người trÃ¡i phÃ©p, tịch thu giấy tuỳ thÃ¢n, trả lương dưới mức tối thiểu, khÃ´ng cung cấp cho cÃ´ng nhÃ¢n bản hợp đồng lao động. Việc truy tố nÃ y cÃ³ thể kÃ©o dÃ i vÃ i năm. Trong khi đÃ³ hai chị cÃ´ng nhÃ¢n vẫn phải gÃ¡nh khoản nợ to lớn ở Việt Nam.

Điều trÃ¹ng hợp thÃº vị lÃ ngay lÃºc buổi hoÃ giải đang diễn ra, một luật sư của UBCNVB đÃ£ đến cÃ´ng tÃ¡c ở Penang do lời mời vÃ với sự tÃ i trợ của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ. LS Karina Kirana, người Mỹ gốc Nam Dương, đến Kuala Lumpur vÃ Penang để chia sẻ kinh nghiệm của UBCNVB về phÃ²ng chống buÃ´n người vÃ truy tố thủ phạm với cÃ¡c giới chức chÃnh quyền, lÃ£nh đạo NGO, vÃ giÃ¡o sư đại học của MÃ£ Lai. CÃ´ Karina đÃ£ gặp chị cÃ´ng nhÃ¢n người Việt nÃ y, xem như đại diện cho UBCNVB để cổ động tinh thần chị. Vụ khiếu kiện nÃ y, tuy chưa ngÃ£ ngũ, đÃ£ mở tiền lệ cho vụ khiếu kiện lớn hơn nhiều của cÃ¡c cÃ´ng nhÃ¢n ở cÃ´ng ty Esquel Malaysia mÃ tÃ´i sẽ trÃ¬nh bÃ y trong một bÃ i sau.

Chuyến đi của CÃ´ LS Karina tạo thÃªm nhiều mối quan hệ tốt đẹp giÃºp củng cố sự hợp tÃ¡c giữa UBCNVB vÃ cÃ¡c tổ chức ở MÃ£ Lai. CÃ´ ta nÃ³i được tiếng Nam Dương vÃ do đÃ³ cÃ³ thể trao đổi với người MÃ£ Lai bằng chÃnh ngÃ´n ngữ của họ--tiếng Nam Dương vÃ MÃ£ Lai rất gần với nhau, tương tự như giữa tiếng ThÃ¡i vÃ LÃ o. Điều nÃ y tạo cảm tÃ¬nh từ cả phÃa chÃnh quyền vÃ cÃ¡c tổ chức tư nhÃ¢n. Hơn nữa cÃ´ lại lÃ khÃ¡ch mời của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ nÃªn cÃ³ vị thế đặc biệt để được tin tưởng. Nhờ vậy mÃ sau đÃ³ tÃ´i đÃ£ mời thÃªm được một số tổ chức vÃ cả một trường đại học lớn ở MÃ£ Lai tiếp sức trong kế hoạch bảo vệ cho cÃ´ng nhÃ¢n Việt Nam. Kết quả lÃ một văn phÃ²ng đÃ£ bắt đầu hoạt động để bÃªnh vực cho mọi cÃ´ng nhÃ¢n Việt ở khắp MÃ£ Lai. Tin tức về văn phÃ²ng nÃ y sẽ được cÃ´ng bố trong một ngÃ y gần đÃ¢y.

BÃ i tới: CÃ´ng ty Esquel vÃ trÃªn một ngÃ n cÃ´ng nhÃ¢n Việt