Một Thay Đổi Tích Cực
Sau hai năm vận động, các tổ chức bênh vực người di dân và tị nạn vừa đạt được một số tiến triển khả quan trong việc bảo vệ cho các đơn xin miễn thi, riêng phần Anh văn hay toàn phần, trong kỳ thi nhập tịch v́ lư do khiếm dụng.
Theo luật ban hành năm 1997, những ai v́ khiếm dụng về tâm thần hay thể xác nên không thể học thi có quyền làm đơn xin băi miễn phần Anh văn—nghĩa là thi bằng tiếng mẹ đẻ—hoặc băi miễn toàn bộ kỳ thi, tuỳ theo mức độ khiếm dụng.
Vơ An-Phong, Luật Sư chuyên về Di Trú của UBCNVB.
Ngày 18 tháng 9 vừa qua Sở Dịch Vụ Công Dân và Di Dân Hoa Kỳ, gọi tắt là Sở Di Trú, đă ban hành tài liệu hướng dẫn cho nhân viên cứu xét đơn xin đặc miễn v́ lư do khiếm dụng (disability waiver). Tài liệu này, thay thế cho tài liệu hướng dẫn ban hành tháng 5, 2006, có mục đích chấn chỉnh một số sai sót thường xảy ra trong thời gian qua.
“Đây là điều đáng mừng cho biết bao các bác HO và cao niên người Việt”, TS Nguyễn Đ́nh Thắng, Giám Đốc Điều Hành Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển, nhận định.
Tài liệu hướng dẫn mới này là kết quả của buổi họp ngày 21 tháng 3 năm nay giữa đại diện của Bộ Tư Pháp và một số tổ chức bảo vệ pháp lư cho người tị nạn. Bộ Tư Pháp đề ra chính sách mặc dù Sở Di Trú thuộc Bộ Nội An.
Tại buổi họp này luật sư của UBCNVB đặt vấn đề về thái độ của một số nhân viên Sở Di Trú tự cho ḿnh vai tṛ thẩm định y khoa. Luật Sư Tuấn Phạm dẫn chứng là ở Atlanta một số nhân viên Sở Di Trú đă tuỳ tiện phản bác sự chẩn định của bác sĩ và bác đơn xin đặc miễn hàng loạt.
“Thậm chí bác sĩ tâm thần của một bệnh viện của chính phủ đă bị Sở Di Trú đưa vào danh sách điều tra v́ cho rằng ông ta gian lận. Chúng tôi đă nêu lên sự hàm hồ của các nhân viên này tại buổi họp với Bộ Tư Pháp”, TS Nguyễn Đ́nh Thắng, Giám Đốc Điều Hành UBCNVB, cho biết. Ông cũng có mặt tại buổi họp quan trọng này.
TS Thắng cũng nhắc đến trường hợp nhân viên Sở Di Trú đă cáo buộc một số bác HO là gian lận với lời lẽ sỉ nhục, làm cho họ bị khủng hoảng tinh thần.
LS Tuấn giải thích rằng một số nhân viên Sở Di Trú nẩy ư nghi ngờ khi thấy nhiều đơn do cùng một bác sĩ chẩn định v́ không hiểu rằng rất hiếm có bác sĩ vừa nói tiếng Việt, vừa đủ khả năng chẩn định, và do đó phần lớn các người Việt tị nạn không có nhiều chọn lựa.
Một lư do tạo nghi ngờ nữa là nhiều hồ sơ có sự chẩn định hao hao giống nhau. TS Thắng giải thích với Bộ Tư Pháp rằng sự giống nhau này là đương nhiên v́ các bác HO cùng trải qua những h́nh thức tra tấn như nhau trong tù cải tạo, và do đó đă chịu những ảnh hưởng nội tâm và thể xác tương tự như nhau.
LS Tuấn so sánh giữa Atlanta và Houston để làm nổi bật tính cách tuỳ tiện. LS Tuấn tán dương tinh thần hợp tác của văn pḥng Sở Di Trú ở Houston, mà kết quả là hầu như không một hồ sơ xin đặc miễn nào do UBCNVB thực hiện bị bác. Trong khi đó các hồ sơ tương tự nhưng ở Atlanta th́ lại bị bác hầu hết kể từ năm 2006; các nhân viên Sở Di Trú ở Atlanta đă không hồi đáp khi UBCNVB yêu cầu buổi họp. LS Tuấn đề nghị mỗi văn pḥng của Sở Di Trú nên có một người chịu trách nhiệm liên lạc với các tổ chức dịch vụ pháp lư cho người tị nạn để trao đổi và giải quyết các hồ sơ bị hàm oan.
Phần lớn các vấn đề nêu ra tại buổi họp đều được đưa vào bản hướng dẫn mới ban hành. Chẳng hạn bản hướng dẫn này nhấn mạnh rằng nhân viên Sở Di Trú không được đóng vai tṛ chẩn định y khoa, phải giả định rằng sự chẩn bệnh của bác sĩ là đúng trừ khi có lư do chính đáng để nghi ngờ, hoặc không thể nghi ngờ chỉ v́ nhiều đơn được chẩn định bởi cùng một bác sĩ. Bản hướng dẫn c̣n đ̣i hỏi mỗi văn pḥng vùng hay địa phương của Sở Di Trú chỉ định một nhân viên đặc trách hồ sơ đặc miễn nhằm bảo đảm sự cứu xét công bằng và giữ liên lạc với các tổ chức cộng đồng và giới y khoa.
Đồng thời bản hướng dẫn nhắc nhở là nên nộp đơn xin đặc miễn cùng lúc với đơn xin nhập tịch. Nếu nộp sau th́ có thể tạo nghi ngờ về tính trung thực.
“Chúng tôi hân hoan chào đón thái độ hợp tác này của Sở Di Trú”, Nữ Luật Sư Vơ An Phong tại văn pḥng Houston của UBCNVB phát biểu.
“Chúng tôi đă huy động hệ thống các trung tâm dịch vụ của UBCNVB để tận khai thác diễn tiến mới này nhằm giúp tối đa các bác cao niên và HO trở thành công dân Hoa Kỳ nếu như họ đủ điều kiện đặc miễn”.
Catholic Legal Immigration Network là tổ chức đă dàn xếp buổi họp với Bộ Tư Pháp. Trước đó UBCNVB đă bàn với tổ chức này về triển vọng đưa vấn đề ra toà án trong trường hợp phía chính quyền không hợp tác.
Năm 1997, chỉ vài tháng sau khi luật về đặc miễn được ban hành, UBCNVB bắt đầu thực hiện hồ sơ xin đặc miễn cho các bác HO và cao niên. Năm 2001, cơ quan Dịch Vụ Chống Nghiện và Sức Khoẻ Tâm Thần (SAMHSA) của Liên Bang tài trợ cho UBCNVB để thiết lập thể thức chẩn định đặc biệt cho các cựu tù nhân cải tạo. Năm 2003, Cơ Quan Định Cư Tị Nạn (ORR) tài trợ cho UBCNVB để áp dụng thể thức này, lấy Houston làm thí điểm. Qua năm sau thể thức này được áp dụng ở tất cả các trung tâm dịch vụ của UBCNVB trên toàn quốc. Tính đến nay các luật sư và nhân viên chuyên trách về nhập tịch của UBCNVB đă thực hiện trên 600 hồ sơ xin đặc miễn cho các bác HO. Hơn 300 người đă trở thành công dân.
Ngày 30 tháng 10 tới đây, Văn Pḥng UBCNVB tại Houston sẽ tổ chức buổi vinh danh các bác HO đă trở thành công dân Hoa Kỳ nhờ đặc miễn.
Mọi tin tức về hồ sơ đặc miễn, xin liên lạc với LS Vơ An-Phong tại 281-530-6888, hoặc các nhân viên thuộc hệ thống trung tâm dịch vụ của UBCNVB.
Mạch Sống Online
